Τοποθέτηση του επικεφαλής της «ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ της ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ και της ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ», Κ. Πουλάκη, στο Π.Σ. για το καλάθι της Θεσσαλίας

Τα χρονίζοντα προβλήματα της αγροτικής παραγωγής, τα
οποία «δεν λύνονται με επικοινωνιακές και
χωρίς συγκεκριμένη στόχευση πρωτοβουλίες» έθιξε στη σημερινή (σ.σ. χθεσινή)
συνεδρίαση της Επιτροπής Αγροτικής Οικονομίας, ο επικεφαλής της «Θεσσαλίας της
Αλληλεγγύης και της Οικολογίας», Κ. Πουλάκης, με θέμα το θεσσαλικό καλάθι
αγροτικών προϊόντων.

Ο κ. Πουλάκης σημείωσε ότι «ο Θεσσαλικός κάμπος είναι, και πρέπει να παραμείνει, μία από τις
σημαντικότερες γεωργικές περιοχές της χώρας, στις οποίες υπάρχουν προϋποθέσεις
άσκησης αποτελεσματικής γεωργίας. Η αειφόρος διαχείριση του φυσικού αυτού
πόρου, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα όχι μόνο περιφερειακής αλλά και εθνικής
σημασίας», ενώ έθεσε ως στόχους την προστασία των φυσικών πόρων της
βιοποικιλότητας και της γης υψηλής παραγωγικότητας, την εναντίωση στην
εκμετάλλευση του λιγνίτη της Ελασσόνας και σε κάθε περιβαλλοντικά επιβαρυντική
δραστηριότητα, την  ανάδειξη των ντόπιων
ποικιλιών και των τοπικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, την αξιοποίηση του
διαθέσιμου υδατικού δυναμικού χωρίς φαραωνικά έργα τύπου Αχελώου, την αρμονική
σύνδεση φυτικής και ζωικής παραγωγής, αλιείας, δασοπονίας και μελισσοκομίας, τη
σύνδεση της αγροτικής ανάπτυξης με την ήπια τουριστική ανάπτυξη, την
αποτελεσματικότερη συνεργασία των παραγωγών και των καταναλωτών κ.ά.

Όπως υπογράμμισε ο κ. Πουλάκης, «θα πρέπει να ανατρέψουμε το μεταπολεμικό
μοντέλο ανάπτυξης, με την ερήμωση της περιφέρειας και το πρότυπο της εντατικής γεωργίας, και να σχεδιάσουμε την
ανασυγκρότηση της υπαίθρου», γεγονός που – όπως

Ως εναλλακτική λύση, ο κ. Πουλάκης
πρότεινε «μια μορφή γεωργίας πιο ήπια,
που σέβεται το περιβάλλον, τον παραγωγό και τον καταναλωτή, χωρίς να θυσιάζει
τη διατροφική επάρκεια, που θα εξασφαλίζει απασχόληση και ικανοποιητικό
εισόδημα στην οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση και θα προωθεί την ανάπτυξη
των συνεταιρισμών, των ομάδων παραγωγών και άλλων συλλογικών μορφών αγροτικής
δραστηριότητας», την οποία εξειδίκευσε σε τρεις στόχους : Πρώτον, αναδιάρθρωση της παραγωγής, στα πλαίσια ενός εθνικού
σχεδιασμού με περιφερειακό και τοπικό προγραμματισμό, στην κατεύθυνση της σταδιακής
μείωσης της αναλογίας φυτικής προς ζωική παραγωγή, προς όφελος της ζωικής, της ανάπτυξης της αλιείας με άμεσα μέτρα που θα
εξασφαλίσουν τη δυνατότητα αναγέννησης των ιχθυοαποθεμάτων και την προστασία
των παραγωγικών οικότοπων και της ανάπτυξης της μελισσοκομίας και της
δασοπονίας. Δεύτερον, παύση της άλωσης του
γενετικού υλικού από τις πολυεθνικές, πλήρης απαγόρευση της χρήσης
μεταλλαγμένων σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διασφάλιση του δικαιώματος
αναπαραγωγής σπόρων από τους αγρότες για την προώθηση ντόπιων ποικιλιών σπόρων
και φυλών ζώων. Και τρίτον, ανάπτυξη των υποδομών παραγωγής και διάθεσης
προϊόντων.

Κλείνοντας, ο κ. Πουλάκης τόνισε ότι θεωρεί απαραίτητη
τη λήψη πρωτοβουλιών από την Περιφέρεια Θεσσαλίας για την κατασκευή των
απαραίτητων έργων υποδομής, την προστασία των ντόπιων ποικιλιών, την
ολοκληρωμένη μελέτη για νέες καλλιέργειες, την προβολή και αξιοποίηση των
αρωματικών φυτών που υπάρχουν στην Θεσσαλία, την ενημέρωση των αγροτών και των
καταναλωτών, τη σύνδεση της πρωτογενούς αγροτικής παραγωγής με τον τουρισμό
μέσω της κατοχύρωσης και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό του «καλαθιού» των
τοπικών προϊόντων, ενώ υπογράμμισε ότι «όλα
τα παραπάνω προϋποθέτουν ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης, να διεκδικήσει η
Περιφέρεια δημόσιες επενδύσεις, που θα λειτουργήσουν ως “ατμομηχανή”, για να
κινηθεί το τρένο της ανάπτυξης για την αγροτική οικονομία».

Ακολουθεί
το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης του Κ. Πουλάκη.

Λάρισα, 28/3/2012

Τοποθέτηση Κ. Πουλάκη για
το καλάθι αγροτικών προϊόντων της Θεσσαλίας

Θα ήθελα στην αρχή να υπενθυμίσω την ειδική
συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, πριν ένα χρόνο με την παρουσία του
Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Κ. Σκανδαλίδη. Την είχαμε χαρακτηρίσει επικοινωνιακή,
χωρίς συγκεκριμένη στόχευση. Θεωρώ ότι δικαιωθήκαμε αφού τίποτα δεν έχει
προχωρήσει από τότε για τους αγρότες και την αγροτική πολιτική. Σήμερα με την
εισήγηση της περιφέρειας για το καλάθι της Θεσσαλίας θα ξανασυζητήσουμε τα ίδια
χρονίζοντα προβλήματα.

 

Ο Θεσσαλικός κάμπος είναι, και πρέπει να παραμείνει,
μία από τις σημαντικότερες γεωργικές περιοχές της χώρας, στις οποίες υπάρχουν
προϋποθέσεις άσκησης αποτελεσματικής γεωργίας. Η αειφόρος διαχείριση του
φυσικού αυτού πόρου, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα όχι μόνο περιφερειακής αλλά
και εθνικής σημασίας.

Πρέπει εκ των πραγμάτων :

– Να προστατεύσουμε τους φυσικούς πόρους την
βιοποικιλότητα και  το περιβάλλον της
Περιφέρειας μας, και ιδιαίτερα τη γη υψηλής παραγωγικότητας, αλλά και τα εδάφη μας,
αξιοποιώντας τους υπάρχοντες εδαφολογικούς χάρτες. Θεωρούμε απαράδεκτη κάθε
σκέψη για εκμετάλλευση του λιγνίτη της Ελασσόνας και για κάθε άλλη επιβαρυντική
για το περιβάλλον δραστηριότητα, που υπονομεύει την προσπάθεια ανάδειξης και
υποστήριξης των ντόπιων ποικιλιών και των τοπικών προϊόντων υψηλής ποιότητας,
όπως λ.χ. η φέτα και το αρνάκι Π.Ο.Π. Ελασσόνας.

– Να αξιοποιήσουμε το διαθέσιμο υδατικό δυναμικό με
σεβασμό και πρόνοια για τις μελλοντικές γενιές και να βρούμε τρόπους περαιτέρω
μείωσης των εγγειοδιαρθρωτικών προβλημάτων της γεωργίας μας. Η θεσσαλική
κοινωνία πρέπει πάση θυσία να απαγκιστρωθεί από το από κάθε άποψη ασύμφορο και
επιζήμιο «όνειρο» της εκτροπής του Αχελώου και να στραφεί στην υλοποίηση μικρών
οικονομικών και οικολογικών έργων (μικρά φράγματα κλπ.).

– Να συνδυάσουμε αρμονικά την φυτική με την ζωική
παραγωγή, αλλά και την αλιεία, τη δασοπονία και τη μελισσοκομία. Μεταξύ των
άμεσων προτεραιοτήτων μας πρέπει να είναι η δημιουργία μητρώου και η τήρηση
στατιστικών στοιχείων για την κτηνοτροφία από την Περιφέρεια και η δημιουργία
υποδομών που θα αυξήσουν την ασφάλεια των αλιευτικών καταφυγίων από το Στόμιο
ως το Τρίκερι.

– Να συνδέσουμε την αγροτική ανάπτυξη με την ήπια
τουριστική ανάπτυξη, αναδεικνύοντας το «καλάθι» των τοπικών μας προϊόντων στο
εσωτερικό και το εξωτερικό, και να βρούμε τρόπους αποτελεσματικότερης οργάνωσης
και συνεργασίας των παραγωγών και των καταναλωτών.

– Να εντατικοποιήσουμε τους ελέγχους σε όλα τα
στάδια της παραγωγής και διακίνησης, ώστε να σταματήσουν οι παράνομες
ελληνοποιήσεις προϊόντων.

– Να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο ασφαλούς και
οικονομικής μεταφοράς των προϊόντων, που θα αξιοποιεί τη γεωγραφική θέση της
Θεσσαλίας στο κέντρο ακριβώς της Ελλάδας, μέσα από τη δημιουργία σύγχρονου και
ασφαλούς εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου, την αξιοποίηση των λιμανιών μας
και την υπεράσπιση και αναβάθμιση του δημόσιου σιδηροδρόμου και της χρήσης του
για τις εμπορευματικές μεταφορές.

Για να τα πετύχουμε όλα αυτά θα πρέπει
να ανατρέψουμε το μεταπολεμικό μοντέλο
ανάπτυξης, με την ερήμωση της περιφέρειας και τη συγκέντρωση του πληθυσμού στις
μεγάλες πόλεις, σε συνδυασμό με το πρότυπο της
«εντατικής γεωργίας», δηλ. της προσήλωσης στη μεγιστοποίηση της παραγωγής, που
επικράτησε, εξάντλησαν πλέον τις δυνατότητές τους και οδηγούν σε μια ασύμμετρη
και αλόγιστη ανάπτυξη με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία και
το εν γένει βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων.

Είναι λοιπόν αναγκαίο να συζητήσουμε και
να σχεδιάσουμε την ανασυγκρότηση της υπαίθρου, αφενός για να αντιμετωπίσουμε τα
τρέχοντα σοβαρά προβλήματα της αγροτικής παραγωγής και των αγροτών και αφετέρου
για να ανοίξουμε το δρόμο για ριζικές αλλαγές στο μοντέλο ανάπτυξης της
υπαίθρου. Να επιδιώξουμε μια γεωργική παραγωγή ορθολογικά οργανωμένη, που θα
σέβεται τους φυσικούς πόρους, θα προστατεύει τη βιοποικιλότητα, θα παράγει
ποιοτικά προϊόντα που θα αλλάζουν τα πρότυπα κατανάλωσης και διατροφής, θα
ενθαρρύνει τις ελεύθερες συλλογικές μορφές παραγωγής-συνεταιρισμούς στον
αντίποδα της καπιταλιστικής συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης της γης στα χέρια
λίγων, θα εξασφαλίζει το εισόδημα των παραγωγών, θα συνδέει την αγροτική
παραγωγή με την έρευνα και παράλληλα θα συγκρατεί τον κόσμο, ιδίως τους νέους,
στον τόπο τους, προωθώντας μια νέα ποιότητα ζωής στην ύπαιθρο και στην
περιφέρεια. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, με αύξηση των
δημοσίων επενδύσεων για την πρωτογενή παραγωγή, τη μεταποίηση, την εμπορία, την
υποδομή της διάθεσης των αγροτικών προϊόντων και ουσιαστική στήριξη των νέων
αγροτών.

Είναι αναγκαίο λοιπόν να ανατρέψουμε τις
πολιτικές που μας έφεραν στην σημερινή κρίση ως συνέπεια των κυρίαρχων
νεοφιλελεύθερων πολιτικών επιλογών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία
επιτείνεται εξαιτίας του μνημονίου και των πολιτικών ακραίας λιτότητας και
ύφεσης που επέβαλαν στην ελληνική κοινωνία όλες οι κυβερνήσεις μετά την
μεταπολίτευση.

1.
Περιορισμοί στην
παραγωγή, μειώσεις στις επιδοτήσεις και αθρόες εισαγωγές ομοειδών και συνήθως
κατώτερης ποιότητας σε σχέση με τα εγχώρια προϊόντων, χαμηλή απορροφητικότητα
των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και δραστική μείωση των ιδιωτικών και των δημοσίων
επενδύσεων στον αγροτικό τομέα.

2.
Απόλυτη ελευθερία στην
κερδοσκοπική ασυδοσία του εμπροβιομηχανικού κεφαλαίου και έλλειψη ουσιαστικού
ελέγχου στις τιμές, τις εισαγωγές και την ποιότητα των προϊόντων και των
τροφίμων.

3.
Κάθετη αύξηση του
κόστους παραγωγής, εξαιτίας της αλματώδους αύξησης των τιμών βασικών αγροτικών
εφοδίων (λιπάσματα, ζωοτροφές, φυτοφάρμακα), της αύξησης του ΦΠΑ για τα αγροτικά εφόδια μέσα σε 8 μήνες από 9% σε 13% (και  23% για λιπάσματα και αγροτικά μηχανήματα),
της αύξησης του ΕΦΚ στο πετρέλαιο και του τιμολογίου του αγροτικού ρεύματος,
αλλά και της μείωσης της επιστροφής ΦΠΑ στους αγρότες.

4. Διάλυση των συνεταιριστικών οργανώσεων, που υπό
άλλες συνθήκες θα μπορούσαν να παρεμβαίνουν σε όλο το κύκλωμα παραγωγής,
επεξεργασίας και διάθεσης των προϊόντων για λογαριασμό και προς όφελος των
αγροτών.

5. Διάλυση των υπηρεσιών και των οργανισμών εποπτείας,
που θα μπορούσαν να παράσχουν τεχνική, διοικητική, ελεγκτική και επιστημονική
υποστήριξη στους παραγωγούς, ανυπαρξία οικονομικών, φορολογικών και άλλων
κινήτρων, καθώς και διάλυση όλων των υποδομών (συγκοινωνίας, παιδείας, υγείας,
πολιτισμού κ.ά.), που θα βοηθούσαν τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, και
κυρίως τους νέους, να μείνουν στην ύπαιθρο και να αναβαθμίσουν τις επενδύσεις
τους στην αγροτική παραγωγή.

6. Η σχεδιαζόμενη ιδιωτικοποίηση της Αγροτικής
Τράπεζας, στην οποία είναι
υποθηκευμένο περίπου το 70% της συνολικής αγροτικής γης, τη στιγμή που το
κόστος δανεισμού των αγροτικών νοικοκυριών είναι δυσβάσταχτο και η τραπεζική
χρηματοδότηση αναπτυξιακών προσπαθειών στον αγροτικό τομέα δίνεται με το
σταγονόμετρο.

7. Η στρεβλή «πράσινη ανάπτυξη» με την εγκατάσταση
φωτοβολταϊκών, σε αγροτική γη, συχνά υψηλής παραγωγικότητας, με την οποία πίσω
από την παραπλάνηση των αγροτών που αναζητούν απεγνωσμένα ένα συμπληρωματικό
εισόδημα επιβίωσης, προωθούνταν η αλλαγή χρήσης και νέος κύκλος κερδοσκοπίας
πάνω στην αγροτική γη.

8. Η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ
σε όλες τις χώρες της ΕΕ δημιούργησε τα τελευταία χρόνια πρόσθετες δυσκολίες
στη βιωσιμότητα της οικογενειακής γεωργίας. Η εμπειρία από τη εφαρμογή της νέας
ΚΑΠ έδειξε ότι το σύστημα της «αποσύνδεσης» των επιδοτήσεων από την παραγωγή, η
περικοπή των επιδοτήσεων μέσω της «ενιαίας ενίσχυσης» και των διαφόρων
«κρατήσεων», τα κριτήρια της «πολλαπλής συμμόρφωσης», δεν ευνοούν τους μικρούς
και μεσαίους παραγωγούς και την οικογενειακή γεωργία. Κυρίως εξυπηρετούν τις
μεγάλες αγροτοεπιχειρήσεις, τις βιομηχανίες μεταποίησης και τους μεγάλους
εξαγωγείς προϊόντων, που λαμβάνουν και τον κύριο όγκο των επιδοτήσεων,
αναπαράγοντας το πρότυπο της «εντατικής γεωργίας», με αρνητικές συνέπειες στην
ποιότητα των τροφίμων, στην αγροτική εργασία και στο περιβάλλον. Οι
μικρομεσαίοι αγρότες, και ιδιαίτερα οι νέοι, δεν έχουν ουσιαστικά περιθώρια
επιβίωσης στις νέες συνθήκες.

Η εναλλακτική λύση στα σημερινά αδιέξοδα
του αγροτικού τομέα είναι μια μορφή γεωργίας πιο ήπια, που σέβεται το
περιβάλλον, τον παραγωγό και τον καταναλωτή, χωρίς να θυσιάζει τη διατροφική
επάρκεια, που θα εξασφαλίζει απασχόληση και ικανοποιητικό εισόδημα στην
οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση και θα προωθεί την ανάπτυξη των
συνεταιρισμών, των ομάδων παραγωγών και άλλων συλλογικών μορφών αγροτικής
δραστηριότητας, που χρησιμοποιεί ορθολογικά ήπια μέσα φυτοπροστασίας και
λίπανσης, που στηρίζεται πιο πολύ στην εργασία και την πληροφόρηση, που σέβεται
τους φυσικούς πόρους, που συμβάλλει στον περιορισμό της διάβρωσης, που
περιορίζει την κατανάλωση και τη ρύπανση των υδάτινων πόρων, που προσπαθεί να
παράγει περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνει αξιοποιώντας στο έπακρο την
ηλιακή ενέργεια, που προστατεύει τη βιοποικιλότητα και δεν χρησιμοποιεί
γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, που παράγει ποιοτικά προϊόντα, κατά
τεκμήριο πιο πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία, με αυστηρές προδιαγραφές και υπό
τακτικό και διαρκή έλεγχο από ανεξάρτητους φορείς για την ασφαλή κατανάλωσή
τους.

Πρέπει να αναδείξουμε τρεις στόχους που μπορούν να ενώσουν τη συντριπτική πλειοψηφία των
αγροτών και των πολιτών της υπαίθρου :

1. Αναδιάρθρωση της παραγωγής, στα πλαίσια ενός
εθνικού σχεδιασμού με περιφερειακό και τοπικό προγραμματισμό, με πληροφόρηση
και συμμετοχή που θα καθορίζει την παραγωγική ικανότητα της κάθε περιοχής και
θα την ταυτοποιεί με τις παραγωγικές της δράσεις, στις εξής κατευθύνσεις :

ü       
σταδιακή μείωση
της αναλογίας φυτικής προς ζωική παραγωγή, προς όφελος της ζωικής,

ü       
ανάπτυξη
της αλιείας με άμεσα μέτρα που θα εξασφαλίσουν τη δυνατότητα αναγέννησης των
ιχθυοαποθεμάτων και την προστασία των παραγωγικών οικότοπων,

ü       
ανάπτυξη
της μελισσοκομίας και της δασοπονίας, με αυστηρή εφαρμογή συγκεκριμένων
προγραμμάτων αναδάσωσης και πυροπροστασίας, καθώς και δράσεων προστασίας της
βιοποικιλότητας (φυτών και ζώων),

2. Παύση της άλωσης του
γενετικού υλικού από τις πολυεθνικές, πλήρης απαγόρευση της χρήσης
μεταλλαγμένων σε όλα τα στάδια της παραγωγής και τροποποίηση του Κανονισμού
Πιστοποίησης, προκειμένου να διασφαλιστεί το δικαίωμα της αναπαραγωγής σπόρων
από τους αγρότες και να διασωθούν και να προωθηθούν οι ντόπιες ποικιλίες σπόρων
και φυλές ζώων,

3. Ανάπτυξη των υποδομών παραγωγής και διάθεσης
προϊόντων (αρδευτικά και στραγγιστικά δίκτυα, αγροτικά οδικά δίκτυα, διαχείριση
αποβλήτων, έρευνα, γεωτεχνικές υπηρεσίες, τυποποίηση, δίκτυα εμπορίας, προώθηση
εξαγωγών, μάρκετινγκ κ.λπ.), που αποτελούν βασικούς παράγοντες υποστήριξης κάθε
αναπτυξιακής προσπάθειας. Ιδίως ως προς
το ζήτημα των αρδευτικών αναγκών, πρέπει να μείνουμε μακριά από φαραωνικού
τύπου έργα με απαγορευτικό οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος και αμφίβολη
αποδοτικότητα, όπως είναι η εκτροπή του Αχελώου, και να επικεντρωθούμε στην
επιστημονική μελέτη της ποσότητας νερού που χρειάζεται η παραγωγή έκαστου
αγροτικού προϊόντος, ώστε ο περιφερειακός υδατικός σχεδιασμός να στηρίζεται σε
αντικειμενικά δεδομένα και να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες της περιοχής με
μικρότερα αρδευτικά και υδρευτικά έργα (μικρά φράγματα κλπ.) που είναι
οικονομικά, συμβατά με το περιβάλλον και άμεσα υλοποιήσιμα.

Θεωρούμε απαραίτητη τη λήψη πρωτοβουλιών από την
Περιφέρεια Θεσσαλίας για την κατασκευή των απαραίτητων έργων υποδομής, την
προστασία των ντόπιων ποικιλιών, την ολοκληρωμένη μελέτη για νέες καλλιέργειες,
την προβολή και αξιοποίηση των αρωματικών φυτών που υπάρχουν στην Θεσσαλία, την
ενημέρωση των αγροτών και των καταναλωτών, τη σύνδεση της πρωτογενούς αγροτικής
παραγωγής με τον τουρισμό μέσω της κατοχύρωσης και στο εσωτερικό και στο
εξωτερικό του «καλαθιού» των τοπικών προϊόντων.

Όλα τα παραπάνω βέβαια προϋποθέτουν απάντηση σε ένα
βασικό ερώτημα, ποιοι και πόσοι είναι οι πόροι του περιφερειακού προγράμματος
αγροτικής ανάπτυξης; Ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης, αν δεν διεκδικήσει η
Περιφέρεια να υπάρξουν δημόσιες επενδύσεις, που θα λειτουργήσουν ως
«ατμομηχανή», το τρένο της ανάπτυξης για την αγροτική οικονομία δεν θα κινηθεί.