ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ Η ΑΝΑΓΚΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ
Υπερψηφίστηκε στην ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο η Έκθεση Leinen για τους περιβαλλοντικούς-οικονομικούς λογαριασμούς. Η Έκθεση υποστηρίχθηκε και από τους Πράσινους, με «σκιώδη» εισηγητή το Μιχάλη Τρεμόπουλο. Στους λογαριασμούς αυτούς θα καταγράφονται δεδομένα για την αλληλεξάρτηση περιβάλλοντος και οικονομικής δραστηριότητας, όπως ενεργειακοί λογαριασμοί, λογαριασμοί ύδατος και αποβλήτων, λογαριασμοί δασών, αλλά και δεδομένα για ανακύκλωση και πρόληψη των απορριμμάτων, των ατμοσφαιρικών εκπομπών και της κλιματικής αλλαγής.
Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων είχε ασχοληθεί ενεργά με το θέμα και τον περασμένο Νοέμβριο, ως σκιώδης εισηγητής των Πράσινων κατά τη συζήτηση της σχετικής πρότασης Ευρωπαϊκού Κανονισμού στην Επιτροπή Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τροπολογίες του Μιχ. Τρεμόπουλου και των Πράσινων για την ανάγκη πληρέστερων στοιχείων ώστε να περιλάβουν τα αποθέματα υλικών (όχι μόνο τη ροή τους), καθώς και τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων, είχαν ενσωματωθεί στο Σχέδιο Κανονισμού με πρόβλεψη να κατατεθεί σχετική εισήγηση της Κομισιόν μέχρι τέλους του 2013. Οι τροπολογίες
αυτές υιοθετήθηκαν και από την Ολομέλεια στο πλαίσιο της έκθεσης Leinen.
Όπως τόνισε στην ομιλία του ο Μιχ. Τρεμόπουλος, «τεκμηριωμένη αξιολόγηση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής είναι δυνατή, μόνο εφόσον υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα. Τα μέχρι τώρα διαθέσιμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα πρέπει να εμπλουτισθούν μεσοπρόθεσμα με πρόσθετες πληροφορίες προκειμένου να βελτιωθούν οι δυνατότητες πολιτικής αξιολόγησης και δράσης. Όμως οι συμβατικοί εθνικοί λογαριασμοί εστιάζουν κυρίως στις συναλλαγές της αγοράς και σε δείκτες που αντανακλούν σημαντικούς μεν παράγοντες στη δημιουργία ευημερίας, αλλά δεν μετρούν την ίδια την ευημερία. Ωστόσο, οι νέες ελλείψεις φυσικών πόρων απειλούν τώρα τη συνεχιζόμενη παραγωγικότητα της οικονομίας, και οι οικονομικές δραστηριότητες παραγωγής και κατανάλωσης ενδέχεται να βλάψουν την ποιότητα του περιβάλλοντος, επιβαρύνοντας υπερβολικά τους φυσικούς αποδέκτες με απόβλητα και ρύπους. Η εισαγωγή περιβαλλοντικο-οικονομικών λογαριασμών έχει ουσιώδη σημασία, αλλά δεν πρέπει να αντικαταστήσει την ανάπτυξη εναλλακτικών προς το ΑΕΠ δεικτών, οι οποίοι θα καλύπτουν τις διάφορες περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις, καθώς και αυτές που αφορούν την ποιότητα ζωής».
Το βίντεο με την ομιλία είναι στο http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference=P7-TA-2011-0253
(ακολουθεί το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης του Μιχ. Τρεμόπουλου)
Είναι δεδομένο και με βάση όσα έχουμε ακούσει μέχρι τώρα αλλά και από την έκθεση η τεκμηριωμένη αξιολόγηση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής είναι δυνατή μόνο εφόσον υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα. Η υποχρεωτική και εναρμονισμένη συλλογή δεδομένων από τα κράτη -μέλη αποτελεί συνεπώς ένα απαραίτητο βήμα. Τα μέχρι τώρα διαθέσιμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεδομένα για το περιβάλλον θα πρέπει να εμπλουτισθούν μεσοπρόθεσμα με πρόσθετες πληροφορίες προκειμένου να βελτιωθούν οι δυνατότητες πολιτικής αξιολόγησης και δράσης.
Όμως οι συμβατικοί εθνικοί λογαριασμοί εστιάζουν κυρίως στις συναλλαγές της αγοράς και σε δείκτες που αντανακλούν σημαντικούς μεν παράγοντες στη δημιουργία ευημερίας, αλλά δεν μετρούν την ίδια την ευημερία.
Ωστόσο, οι νέες ελλείψεις φυσικών πόρων απειλούν τώρα τη συνεχιζόμενη παραγωγικότητα της οικονομίας, και οι οικονομικές δραστηριότητες παραγωγής και κατανάλωσης ενδέχεται να βλάψουν την ποιότητα του περιβάλλοντος, επιβαρύνοντας υπερβολικά τους φυσικούς αποδέκτες με απόβλητα και ρύπους. Με το να μη δίνονται λογαριασμοί για το ιδιωτικό και κοινωνικό κόστος της χρήσης των φυσικών πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, οι συμβατικοί λογαριασμοί μπορεί να στέλνουν λάθος μηνύματα προόδου στους φορείς λήψης των αποφάσεων, οι οποίοι τότε μπορεί να βάλουν την κοινωνία σε ένα δρόμο μη αειφόρου ανάπτυξης.
Η εισαγωγή περιβαλλοντικο-οικονομικών λογαριασμών έχει ουσιώδη σημασία αλλά δεν πρέπει να αντικαταστήσει την ανάπτυξη εναλλακτικών προς το ΑΕΠ δεικτών, οι οποίοι θα καλύπτουν τις διάφορες περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις, καθώς και αυτές που αφορούν την ποιότητα ζωής. Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει προτάσεις πριν από την έναρξη της περιόδου του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου ώστε να θεσπιστεί μια περιορισμένη δέσμη σύνθετων δεικτών που θα χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα του ΑΕΠ στη χάραξη της πολιτικής. Σε αυτούς θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται ένας νομισματοποιημένος δείκτης (όπως οι προσαρμοσμένες καθαρές αποταμιεύσεις) και ένας φυσικός δείκτης (όπως το Οικολογικό Αποτύπωμα, το Αποτύπωμα Άνθρακα ή αποσυνδεδεμένοι δείκτες) για την περιβαλλοντική διάσταση, καθώς και κοινωνικοί δείκτες που ενσωματώνουν την κοινωνική διάσταση, όπως μια εκτίμηση των ανισοτήτων (όπως ο δείκτης GINI) και ένας δείκτης κοινωνικής ένταξης και ανθρώπινης ευημερίας (όπως ο Δείκτης Ανθρώπινης Φτώχειας ή ο Δείκτης Κοινωνικής Υγείας).
Η αρχική πρόταση κανονισμού της ΕΕ προβλέπει μόνο τη συγκέντρωση και συλλογή δεδομένων όσον αφορά τις ατμοσφαιρικές εκπομπές, τους περιβαλλοντικούς φόρους που επιβάλλονται στις διάφορες οικονομικές δραστηριότητες καθώς και τους μακροοικονομικούς λογαριασμούς για τη ροή υλικών.
Στη βάση των τροπολογιών μας που υιοθετήθηκαν στο ENVI το συμβιβαστικό κείμενο που διαπραγματευτήκαμε με το Συμβούλιο συμπεριλαμβάνει, εκτός των λογαριασμών που έχουν αρχικά προταθεί, τη δέσμευση της Επιτροπής να αναφέρει μέχρι το τέλος του 2013 και να εξετάσει την επέκταση των λογαριασμών ούτως ώστε να περιλάβουν τα αποθέματα υλικών (όχι μόνο τη ροή τους), καθώς και τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων. Η συμφωνία σε αυτή τη δέσμευση των Κρατών Μελών να παρέχουν δεδομένα με εναρμονισμένη μεθοδολογία για την περιβαλλοντική οικονομία είναι ένα θετικό βήμα στη διαδικασία και το πολιτικό διάλογο για την οικονομία “πέρα από το ΑΕΠ”.
