Μετά το 1833 η χώρα χωρίστηκε σε νομούς.
Οι μέχρι τότε υφιστάμενες κοινότητες ενώθηκαν σε Δήμους.
Ο Δήμος Τιτανίου (πρόδρομος Δήμος του σημερινού Δήμου Παλαμά) σχηματίστηκε με το Β.Δ. της 31 Μαρτίου 1883 (ΦΕΚ 126) “Περί της εις Δήμους Διαιρέσεως της εν τω νομώ Τρικάλων επαρχίας Καρδίτσας”.
Κατατάχθηκε στην Β’ τάξη με πληθυσμό 6255 κατοίκους, έδρα την πόλη του Παλαμά και την εξής σύνθεση:
- Παλαμάς (3103)
- Καλυβάκια (350)
- Μάρκου (76)
- Παππαρίζου (93)
- Βλοχός (395)
- Κουρτίκι (327)
- Γοργοβίτες (144)
- Μακρυχώρι (388)
- Κεραμίδι (ακατοίκητο)
- Ματαράγκα (653)
- Ερμίτσι (14)
- Κοσκινά (142)
Το όνομα του Δήμου (Τιτανίου) προέρχεται από τους Τιτάνες. Οι Τιτάνες ήταν Θεότητες της Ελληνικής Μυθολογίας, που αποτελούν προσωποποίηση των βίαιων και άτακτων δυνάμεων της φύσης. Ο μύθος των Τιτάνων, που είναι κοινός σε όλες τις Ινδοευρωπαϊκές φυλές, αναπτύχθηκε από τον Ησίοδο στη Θεογένια του. Σύμφωνα με αυτήν, οι Τιτάνες ήταν δώδεκα, έξι αρσενικοί (Ωκεανός, Κοίος, Κρείος, Υπερίωνας, Ιαπετός και Κρόνος) και έξι Θηλυκοί (Θεία, Ρέα, Θέμιδα, Μνημοσύνη, Φοίβη και Τηθύς). Κυβερνούσαν το Σύμπαν με αρχηγό το νεαρό Κρόνο. Συγκρούστηκαν με τους δώδεκα Ολύμπιους θεούς που είχαν αρχηγό τον Δία ο οποίος συμβόλιζε τις δυνάμεις της τάξης, της δικαιοσύνης και της αρμονίας. Η τρομερή πάλη (Τιτανομαχία) κράτησε δέκα χρόνια και τελικά νίκησε ο Δίας, με τη βοήθεια των Εκατόγχειρων και των Κυκλώπων που του πρόσφεραν τη δύναμη του Κεραυνού. Οι Τιτάνες καταπλακώθηκαν από τριακόσιους βράχους και εκτός από τον Ωκεανό, που βοήθησε με τις συμβουλές του τον Δία, ρίχτηκαν στα Τάρταρα. Σαν δαίμονες της καταστροφής συνδέονται με τον Ζαγραίο Διόνυσο και σταδιακά μπερδεύτηκαν με τους Γίγαντες. Κατά τον ίδιο τρόπο, ταυτίστηκε εσφαλμένα η Τιτανομαχία με τη Γιγαντομαχία. Συχνά οι Τιτάνες τιμήθηκαν σαν πρόγονοι του ανθρώπου (ο Προμηθέας ήταν γιος του Ιαπετού) και εφευρέτες των τεχνών και της μαγείας. Σύμφωνα με μια ερμηνεία, ο μύθος της Τιτανομαχίας έχει τη βάση του στις έντονες γεωλογικές αναστατώσεις που έγιναν στην προϊστορική Ελλάδα (κατολισθήσεις, δημιουργία χαραδρών, ρηγμάτων κλπ.). Πολλές φορές οι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από την Τιτανιομαχία και αναπαράστησαν σκηνές της. Μετά το 1912 η κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου κατάργησε τους Δήμους όπως τους ίδρυσαν οι Βαυαροί. Τους περιόρισε μόνο στις πρωτεύουσες των Νομών, τις πόλεις και κωμοπόλεις πάνω από 5.000 κατοίκους και σε ελάχιστες κωμοπόλεις για ιστορικούς λόγους. Μετά το 1988 στο νομό Καρδίτσας όλες οι κοινότητες και οι Δήμοι συμπτύχθηκαν σε 15 αναπτυξιακούς συνδέσμους. Έτσι το 1988 σχηματίσθηκε ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος “Τιτανίου” αποτελούμενος από τον Δήμο Παλαμά και τις κοντινές του κοινότητες. Από το 1996 οι Αναπτυξιακοί Σύνδεσμοι αδρανοποιούνται και την θέση τους παίρνουν τα δεκατρία Συμβούλια Περιοχής του Ν. Καρδίτσας. Ο Δήμος Παλαμά συμμετέχει στο Συμβούλιο Περιοχής της 6ης Εδαφικής Περιφέρειας του Νομού Καρδίτσας. Έδρα του Συμβουλίου Περιοχής ήταν ο Δήμος Παλαμά ενώ η σύνθεση του ήταν η εξής:
- ΔΗΜΟΣ ΠΑΛΑΜΑ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΣΤΡΙΤΣΗΣ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΛΟΧΟΥ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΡΜΗΤΣΙΟΥ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΙΤΕΑΣ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΟΣΚΙΝΑ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΛΕΥΚΗΣ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΡΚΟΥ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΟΡΦΑΝΩΝ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΕΤΡΙΝΟΥ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΦΥΛΛΟΥ
- ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΥΚΕΩΝΟΣ
Από 1/1/1998 καταργούνται τα συμβούλια περιοχής και από 1/1/1999 έως 31/12/2010 λειτουργούν οι νέοι Ο.Τ.Α που συστάθηκαν με το άρθρο 1 του Ν.2539/97 (Σχέδιο Ι. Καποδίστριας). ΔΗΜΟΣ ΣΕΛΛΑΝΩΝ Μακραίωνη η ιστορία του Δήμου Δελλάνων, χάνεται στα βάθη των αιώνων. Η σχεδόν άγνωστη και αδιερεύνητη έως και σήμερα Προϊστορία της βορειοδυτικής Θεσσαλικής πεδιάδας – και ειδικότερα του τμήματος που σχετίζεται με την πεδινή Εστιαιώτιδα – μέρος της οποίας αποτελούσε και αποτελεί ο σημερινός Δήμος Σελλάνων – γίνεται για πρώτη φορά γνωστή, από το διαπρεπή έλληνα αρχαιολόγο Χρήστο Τσούντα – όταν το 1906 διεξάγοντας συστηματική τοπογραφική έρευνα ανά τη Θεσσαλία – χρονολογεί από Προϊστορική Θέση 16χλμ. Βόρεια της Καρδίτσας και μετά των χωρίων Μιριχόβου (σήμερα Αγία Τριάδα) και Παραπράστανη (σήμερα Προαστίου) (του τότε και τωρινού Δήμου Σελλάνων ) όστρακα αγγείων της Αρχαιότερης Νεολιθικής (6500/5800 π.χ.).
Ο ίδιος πάντα, σύμφωνα και με άλλα στοιχεία που επεσήμανε και συνδύασε σχετικά με την ύπαρξη και παρουσία και άλλων τριών κοντινών Προϊστορικών θέσεων στο συγκεκριμένο χώρο του Δήμου Σελλάνων : (Μαγούλα Παναγίας Θεοτόκου Παραπράστανη (Προαστίου) ) – ((Μαγούλα Βελά Παραπράστανη (Προαστίου) – ((Μαγούλα Βελεσιώτικη Χεκίμ Βελεσίου (Πεδινού) – επιστημονικά υποστήριξε, ότι σε μια περιοχή κυριολεκτικά ανώνυμη Προϊστορικολογικά, προκύπτει η επιβεβαίωση ότι και η Βορειοδυτική πεδινή Θεσσαλία, πρέπει κατά τους Προϊστορικούς χρόνους να ήταν εξίσου πυκνά κατοικημένη με την Ανατολική – καθ΄ ότι η ευφοροτάτη γη της με τα άφθονα νερά των ποταμών και των ελών της, καθώς και των ποικίλων θηραμάτων τους, υπήρξαν και εδώ ο κύριος παράγοντας της προσέλευσης του ανθρώπινου στοιχείου από την Αρχαιότερη ήδη Νεολιθική Περίοδο. (Δημοσίευμα «Αι προϊστορικαί ακροπόλεις Δημηνίου και Σέσκλου» Έκδοσις 1908 (σελ. 11). ΔΗΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ-ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Ο Δήμος Φύλλου σχηματίστηκε με το Β.Δ. της 31ης Μαρτίου 1883(ΦΕΚ 126) «Περί της εις δήμους διαιρέσεως της εν τω νομώ Τρικκάλων επαρχίας Καρδίτσης» . Κατατάχθηκε στη Β΄τάξη με πληθυσμό 3550 κατοίκους και έδρα το Κοτσερή (Ιτέα) . Αρχική σύσταση Απογραφή 1881 Συνολικός Πληθυσμός : 3550 κάτοικοι . Αναλυτικότερα : Κοτσερή(Ιτέα 690 κατοίκους) Μισσαλάρ(Συκεών 306 κατ.) Μπουλή(Αστρίτσα 308 κατ.) Γιαννίκι(Συνοικισμός Ιτέας 109 κατ.) Αλμαντάρ(Αμπελώνας 197 κατ.) Μολόσι (Συν/σμός Ιτέας 191 κατ.) Σαμπαλή(Φύλλο 371 κατ.) Ηλιά(Συν/σμός Ιτέας 104 κατ.) Τεκελί(Μικρό Βουνό 127 κατ.) Πέτρινο(211 κατ.) Άγιος Δημήτριος(183 κατ.) Δουβλατάν(Μεσορράχη 129 κατ.) Τσιαμπασλάρ(Βούναινα 40 κατ.) Λασποχώρι(Λεύκη 226 κατ.) Μεταγενέστερες προσαρτήσεις : Ορφανά Άνω , Ορφανά Κάτω (358 κατοίκους) . Ονομασία Το όνομα του Δήμου προέρχεται από την αρχαία πόλη Φύλλο ή Φυλλούς . Ο κάτοικος ονομαζόταν Φυλλαίος . Κατά το σχηματισμό του Δήμου , προτάθηκε από τη νομαρχία να ονομαστεί δήμος «Ενιπέων» από τον ομώνυμο παραπόταμο (Υπ. Εσ. 8639/ 34012/ 7 Σεπτεμβρίου 1882) . Την ονομασία «Φύλλου» επέλεξε ο αρχαιολόγος Π. Ευστρατιάδης (Αρ. Ετ. Αρχ. Π.Ε. , πρότ. Γ.Ε. αρχαιοτήτων 2726/ 12 Σεπτεμβρίου 1882) . Πληθυσμός Το1889 ο πληθυσμός ανερχόταν σε 4241 κατοίκους , το 1896 σε 3879 κατοίκους , το 1907 σε 4205 κατοίκους , το 1951 σε 5.349 κατοίκους , το 1961 σε 5.798 κατοίκους , το 1971 σε 4.801 κατ., το 1981 σε 4.390 κατ., ενώ σήμερα ,σύμφωνα με την απογραφή του 2001 , έχει συνολικά 4.043 κατοίκους και αποτελείται από τα Δημοτικά Διαμερίσματα : Αστρίτσης(195 κατ.) , Λεύκης(321 κατ.) , Ορφανών(419 κατ.) , Πέτρινου(371κατ.) , Συκεών(380 κατ.) , Φύλλου(929 κατ.) , ως Έδρα του Δήμου ορίστηκε η Ιτέα(1.431 κατ.) .Ο μόνιμος πληθυσμός ανήκει , σε μεγάλο βαθμό, στην ομάδα των ηλικιών πάνω από 55 ετών (31% στη βάση της απογραφής του 1991) . Παρατηρείται δε ότι οι νέοι άνθρωποι (15 – 24 ετών και 25 – 39 ετών ) που μένουν στις κοινότητες της περιοχής είναι λίγοι (13,5% και 17% αντίστοιχα) . Άρα ο μόνιμος πληθυσμός αποτελείται στο μεγαλύτερο τμήμα του από ηλικιωμένους ανθρώπους . Πηγή : ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Α.Ε Τοπικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα 6ης Εδαφικής Περιφέρειας Ν.Καρδίτσας(Καρδίτσα 1998) Οικισμοί Οι κοινότητες Αστρίτσα , Λεύκη, Ορφανά, αποτελούν ενιαίους οικισμούς ενώ η Ιτέα έχει συνοικισμό το Ηλιά , το Πέτρινο την Μεσοράχη, η Συκεώνα τη Μαγουλίτσα και το Φύλλο τον Αμπελώνα . Έμβλημα του Δήμου Το δημοτικό συμβούλιο πρότεινε ως έμβλημα της σφραγίδος να τεθεί «εικόνα της θεάς Χλωρίδος» (Αρ. Ετ. αρχ. Π.Ε., αριθ. Πρωτ.8793/ 4 Αυγούστου 1883) . Ο αρχαιολόγος Π. Ευστρατιάδης συμφώνησε με την πρόταση του δημοτικού συμβουλίου και κατόπιν γνωμοδοτήσεώς του επελέγη το εικονιζόμενο έμβλημα που καθορίστηκε με το Β.Δ. της 19ης Αυγούστου 1883 (ΦΕΚ 340/σελ. 1942) : «..ίνα η σφραγίς του δήμου Φύλλου φέρη έμβλημα εν τω μέσω μεν «Νύμφην φέρουσαν εν τη δεξιά δεσμίδα άνθεων» κύκλωθεν δε τας λέξεις «δήμος Φύλλου»..» . Η νύμφη προς συμβολισμό της θεάς των άνθεων Χλωρίδος που ήταν σύζυγος του Ζέφυρου . Σφραγίδες Κοινοτήτων Οι σφραγίδες των κοινοτήτων Ορφανών και Σιαμπαλή είναι της δεκαετίας 1920 και 1930 και απεικονίζονται παραστάσεις σχετικά με την ονομασία , την ελληνική μυθολογία, το φυσικό περιβάλλον , την ιστορική τους κληρονομιά . Ειδικότερα η σφραγίδα της κοινότητας Ορφανών είναι πολύ παραστατική , διότι παρουσιάζει δύο ορφανά παιδιά , ένα αγόρι κι ένα κορίτσι δίπλα-δίπλα , με σκυφτά τα κεφαλάκια τους και λυπημένα , δείγμα της ορφάνιας τους . Επίσης η σφραγίδα της κοινότητας Σιαμπαλή απεικονίζει τη θεά Δήμητρα , προστάτιδα της γεωργίας , κρατώντας στο ένα χέρι το δρεπάνι και στο άλλο δεμάτι σταριού . Ενιππέας Το όνομα Ενιππέας προέρχεται , κατά την μυθολογία , από τον ωραιότερο των ποτάμιων θεών που λατρευόταν στη Θεσσαλία κατά τον Απολλόδωρο και στην Ήλιδα κατά το Στράβωνα . Το όνομά του συνδέεται με το μύθο για τη γέννηση των «θείων διδύμων» Πηλέα και Νηλέα . Αυτόν αγάπησε η κόρη του Σαλμονέως Τυρώ , πολλοί δε μύθοι πλάστηκαν για τον έρωτα του θεού τούτου και της θνητής νεανίδος . Σύμφωνα μ’ένα μύθο , ο Ποσειδώνας για να κατακτήσει τη νέα και να ενωθεί μαζί της πήρε τη μορφή του Ενιππέα, που ήταν ο αγαπημένος της και απέκτησε απ’αυτή τους δίδυμους Πελία και Νηλέα . Αυτοί , όταν έγιναν άνδρες , ελευθέρωσαν την μητέρα τους , την οποία είχε καταδικάσει ο πατέρας της σε κάθειρξη για το παράπτωμά της . Ο Όμηρος αναφέρει το σχετικό μύθο για τον Ενιππέα στη λ΄ ραψωδία της Οδύσσειας στ. 238 – 261 και μάλιστα λέει ότι ήταν το ομορφότερο ποτάμι απ’ όλα : «………………………………………………….. τότε είδα πρώτη την Τυρώ την αρχοντοθρεμμένη που μου’λεγε πατέρα της το Σαλμωνιό πως είχε κι ήταν γυναίκα του Κρηθιά, λεβέντη γιου του Αιόλου. Τον Ενιππέα αγάπησε , το θεϊκό ποτάμι, απ’ όλα τ’ομορφότερο που βρέθηκαν στον κόσμο. ……………………………………………………» Επί Τουρκοκρατίας λεγόταν Τσαναρλής (λέξη τούρκικης προέλευσης, που σημαίνει πλατανόρεμα) , επειδή είχε πολλά πλατάνια στις όχθες του . Ιστορικά το όνομα του ποταμού είναι συνδεδεμένο και με δύο μεγάλης σημασίας μάχες . Τον Αύγουστο του 50 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρ νίκησε τον Πομπήιο σε μια σημαντική μάχη που έγινε στον Ενιππέα, γνωστή ως μάχη των Φαρσάλων . Στους νεότερους χρόνους (23 Απριλίου 1897) έγινε επίσης στον Ενιππέα μια μεγάλη μάχη , μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών στρατευμάτων . Γεωγραφικά ο Ενιππέας είναι ο μεγαλύτερος παραπόταμος του Θεσσαλικού Πηνειού . Πηγάζει από τις βόρειες πλαγιές της Όθρυος (οροσειρά της ανατολικής Στερεάς Ελλάδος) , δέχεται τα νερά πολλών πηγών της περιοχής Δομοκού και αφού δέχεται κατά την ροή του τα νερά των παραποτάμων Σοφαδίτικος , Φαρσαλίτικος και Μπλιούρης , χύνεται στον Πηνειό , κοντά στην κωμόπολη Φαρκαδώνα , ανατολικά των Τρικάλων . Στο νομό Καρδίτσας ενώνεται με το Σοφαδίτη για να συνεχίσει μαζί του την πορεία του προς τον Πηνειό . Ο Σοφαδίτης πηγάζει από το Σμόκοβο , κοντά στον Κέδρο , και αφού ενωθεί με έναν παραπόταμο από το Θραψίμι , περνάει από το χωριό Φίλια . Στη συνέχεια διαρρέει την κωμόπολη των Σοφάδων και χύνεται στον Ενιππέα ανατολικά του Βλοχού . Ένας άλλος παραπόταμος του Ενιππέα ο Καλέντζης ρέει ανατολικά της Καρδίτσας και εκβάλει στον Ενιππέα δυτικά του Βλοχού . Έχει μήκος 110 χλμ . Σε όλο το μήκος , το ποτάμι , κατά διαστήματα παίρνει μαιανδρικές μορφές και αλλού γίνεται ορμητικό περνώντας μέσα από βαθιά φαράγγια , αλλού σε μέρη όπου δεν υπάρχουν βράχια και στενά περάσματα , απλώνεται και ρέει ήρεμα χωρίς να γίνεται αντιληπτή η κίνησή του και αλλού πάλι , χάνεται σε υπόγειες σήραγγες για να εμφανιστεί ξανά πολλά μέτρα πιο κάτω . Η βλάστηση του Ενιππέα είναι πυκνή και οργιώδης , στο μεγαλύτερο διάστημα της διαδρομής του , προσδίδοντας στο τοπίο μια σπάνια ομορφιά , μια ομορφιά μοναδική. Στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Φύλλου η βλάστηση του Ενιππέα αποτελείται από χοντρόκορμα πολύκλαδα αιωνόβια πλατάνια και πυκνόφυλλες επιβλητικές ιτιές , ανάμεσά τους οι φτελιές ,οι νερο-ιτιές και οι καναπίτσες(λυγαριές) . Στους μεγάλους κορμούς των πλατανιών αναριχώνται οι περικοκλάδες , οι αγριοκληματαριές και ο κισσός ψάχνοντας τον ήλιο . Οι γεροί κορμοί των πλατανιών αντιστέκονται χιλιάδες χρόνια στα ορμητικά πολλές φορές νερά, προστατεύοντας έτσι τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις από τις πλημμύρες. Εκεί οδηγεί ο τσοπάνης τα βοσκήματα για την μεσημεριανή τους ανάπαυση. Στις πυκνές φυλλωσιές των πλατανιών και των ιτιών βρίσκουν καταφύγιο όλα τα πτηνά που συναντά κανείς στην περιοχή , τα οποία γεννούν και παραμένουν ένα διάστημα ώσπου και πάλι να πάρουν το δρόμο για δροσερότερα καλοκαίρια προς το βορρά ή θερμότερους χειμώνες προς τα νότια . Το καλοκαίρι , στα μέρη εκείνα , όπου υπάρχουν καλλιεργήσιμα εδάφη , το ποτάμι στερεύει λόγω της άντλησης των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων για το πότισμα των χωραφιών . Το χειμώνα με τις βροχές και τα χιόνια η στάθμη του νερού ανέβαινε πολύ. Να σημειωθεί εδώ ότι ο Ενιππέας είναι πλούσιος σε ψάρια . Τροφοδοτούσε τους κατοίκους των χωριών με φρέσκη και νόστιμη τροφή και εκτός από βιοποριστική ανάγκη αποτελούσε κι ευχάριστο χόμπυ για μικρούς και μεγάλους όταν αυτό γινόταν κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες . Βιβλιογραφία : ΓΕΩΡΓΙΟΣ Θ. ΜΠΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ ENIΠΠΕΑΣ “Το θεϊκό ποτάμι” ( ΛΑΜΙΑ 2004) Δραστηριότητα Η δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα εντοπίζεται στην γεωργία και στην κτηνοτροφία . Το μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής καλλιεργήσιμης έκτασης του Δήμου διαθέτουν τα δημοτικά διαμερίσματα του Φύλλου και της Λεύκης . Το κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η μονομέρεια του παραγωγικού συστήματος το οποίο βασίζεται στην μονοκαλλιέργεια του βαμβακιού . Στην ευρύτερη περιοχή του δήμου καλλιεργούνται κυρίως βαμβάκι και σιτηρά , όπως επίσης ζαχαρότευτλα και κηπευτικά . Η κτηνοτροφία είναι γενικά περιορισμένη και στηρίζεται κυρίως στη εκτροφή βοοειδών και προβάτων (οι αίγες είναι ελάχιστες) για την παραγωγή κρέατος και κυρίως γάλακτος . Η εκτροφή χοίρων , ορνίθων και κουνελιών δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή . Στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας λειτουργούν κτηνοτροφικές μονάδες με περισσότερα από 150 ζώα : στη Συκεώνα 5 μονάδες ,στο Φύλλο 3-4 μονάδες, στο Πέτρινο 3 μονάδες, στη Λεύκη 2 μονάδες, στα Ορφανά 2 μονάδες και στην Αστρίτσα 1 μονάδα . Είθισται οι στάβλοι των ζώων, «τα μαντριά», να βρίσκονται εκτός οικιστικού χώρου. Εκτός οικισμού επίσης βρίσκονται και οι καλοκαιρινοί υποτυπώδεις στάβλοι «τα τσαρδάκια». Τα προϊόντα της κτηνοτροφίας είναι κυρίως το γάλα, το οποίο διοχετεύεται στην τοπική αγορά είτε στην πρωτογενή του μορφή είτε σε μεταποιημένη μορφή (τυρί, γιαούρτι) . Τα ζώα είτε πωλούνται σε κρεοπώλες – έμπορους είτε σφάζονται για την τοπική κατανάλωση . Το ζωικό κεφάλαιο της περιοχής για μεν τα βοοειδή ανέρχεται σε 1.105 (1.023 θηλυκά) ζώα για δε τα πρόβατα στα 27.449 περίπου ζώα . Oι κοινότητες της περιοχής διαθέτουν σημαντικούς βοσκοτόπους σε επίπεδα ενιαία και εύφορα εδάφη τα οποία βρίσκονται περιμετρικά των οικισμών. Εμφανίζεται ακόμα και μελισσοκομική δραστηριότητα με πάρα πολλές κυψέλες στο Φύλλο . Σημαντική επίσης είναι και η δραστηριότητα που παρατηρείται σε σχέση με την οικογενειακού – βιοτεχνικού τύπου συσκευασίας και εμπορίας μελιού . Η επιχειρηματική δραστηριότητα του δήμου εμφανίζεται στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα . Ο δευτερογενής τομέας στην περιοχή του δήμου είναι εν μέρει αναπτυγμένος και κατά κύριο λόγο δραστηριοποιούνται μια σειρά οικογενειακών επιχειρήσεων . Συγκεκριμένα υπάρχουν 47 επιχειρήσεις με 80 θέσεις εργασίας , από αυτές οι 2 είναι μονάδες μεταποίησης αγροτικών προϊόντων με 30 θέσεις εργασίας . Οι υπόλοιποι βιοτεχνικοί κλάδοι αφορούν τις ξύλινες κατασκευές , τη ζαχαροπλαστική , τις μεταλλικές κατασκευές , τα άλευρα . Ο τριτογενής τομέας παραγωγής παρουσιάζει ανάπτυξη στην έδρα του δήμου , την Ιτέα , λόγω θέσης , υποδομής και πληθυσμού . Στην περιοχή του δήμου υπάρχουν 118 επιχειρήσεις με 164 θέσεις εργασίας .
palamas.gov.gr