Μπορεί ένας πόλεμος να μας βγάλει από την κρίση;

 

Προβληματίζει το παράδειγμα του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήλθαν σαν ο μεγαλύτερος χρεώστης και βγήκαν σαν ο μεγαλύτερος πιστωτής. Πόσο μάλλον που θυμίζει σε πολλούς ότι σήμερα οι ΗΠΑ είναι πάλι ο μεγαλύτερος δανεισμένος του κόσμου και η οικονομία περνά την μεγαλύτερη κρίση μετά τη δεκαετία του ΄30.

Πολλάκις στο παρελθόν, η καλύτερη διέξοδος σε μια οικονομική ή πολιτική κρίση αποδείχτηκε ένας πόλεμος. Η ιστορία έχει δείξει ότι σύντομες ή μακρές περίοδοι ειρήνης καταλήγουν σε έναν πόλεμο, όπου τα κοντέρ της ευημερίας μηδενίζουν και η τράπουλα της ισχύος ξαναμοιράζεται.

 Είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, έλεγε ο φον Κλαούζεβιτς, είναι η συνέχιση της οικονομίας με άλλα μέσα θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος άλλος.

 

 

Υπάρχουν, αυτή τη στιγμή, όμως ενδείξεις παγκόσμιων αντιπαραθέσεων που μπορούν να υποστηρίξουν ότι είναι πιθανός ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος; Κατηγορηματικά όχι… Όλες οι μέχρι στιγμής ενδείξεις συγκλίνουν ότι οι μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα με τη συνεργασία.

Η Κίνα χρειάζεται τις ΗΠΑ και την Ευρώπη για τις εξαγωγές της και η Ρωσία όλους, για να πουλάει πετρέλαιο και πρώτες ύλες. Ένας συμπληρωματικός κόσμος και όχι ανταγωνιστικός λοιπόν…

 

Υπάρχουν λόγοι που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα γενικευμένο πόλεμο; Ναι… Κυρίως είναι η απόκλιση που υπάρχει μεταξύ της οικονομικής- πολιτικής ισχύος των ΗΠΑ και της στρατιωτική τους ισχύος.

 

Η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται σε μια σταθερή καθοδική τροχιά φθοράς και μαζί της εξασθενεί και η πολιτική της επιρροή να επιβάλλει τις λύσεις που επιθυμεί στις διεθνείς εξελίξεις. Αντίθετα, από άποψη στρατιωτικής ισχύος οι ΗΠΑ παραμένουν ισχυρότατες με όλο τον υπόλοιπο κόσμο να υστερεί με μεγάλη διαφορά.

 

Σε 20-30 χρόνια η διαφορά αυτή μεταξύ της στρατιωτικής ισχύος θα έχει εξαφανιστεί. Φαίνεται λογικό λοιπόν, κάποιοι να σκεφτούν ότι είναι προτιμότερο, αν υπάρξει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος που θα επανακαθορίσει επιρροές και γεωπολιτικές ζώνες, αυτός να γίνει σύντομα όσο η διαφορά ισχύος εγγυάται μια γρήγορη και εύκολη επανεπικράτηση. Θεωρητικώς λοιπόν από αυτή την άποψη ένας πόλεμος είναι πιθανός γιατί θα εξασφάλιζε τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των ΗΠΑ.

 

Από άλλη σκοπιά βέβαια για να γίνει πόλεμος χρειάζονται δυο και εδώ και πολλά χρόνια καμιά συμμαχία, πέραν κάποιων γραφικών εν δυνάμει «σάκων του μποξ» (βλέπε Τσάβες, Ιράν, Ταλιμπάν, Β. Κορέα) έχουν δείξει έστω και ρητορικά τέτοιες διαθέσεις. Μπροστά στη διαφορά ισχύος ίσως οι πιστωτές πειστούν να υποχωρήσουν ειρηνικά… Ίδωμεν…

 

Αφορμές για ένα πόλεμο υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα, είτε στο Ιράν είτε στην Κορέα είτε όπου άλλου προκύψει κάποια συνηθισμένη γεωπολιτική τριβή.

 

 

Τα τελευταία χρόνια λοιπόν με την ένταση της οικονομικής κρίσης και την «θέα» του τεράστιου αμερικανικού χρέους, αυξάνεται ο αριθμός αυτών που πιστεύουν ότι σε παρόμοια αδιέξοδα στο παρελθόν ένα πόλεμος έχει βγάλει τους ισχυρούς από την δύσκολη θέση.

 

Μια διαφορετική αλλά ενδιαφέρουσα προσέγγιση του θέματος έκανε ο Paul B. Farrell αρθρογράφος του MarketWatch και συγγραφέας βιβλίων γενικότερου χρηματιστηριακού ενδιαφέροντος.

 

Ο Farrell λοιπόν, ούτε λίγο ούτε πολύ, πιστεύει ότι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος είναι θέμα χρόνου να λάβει χώρα κάποια στιγμή μέχρι το 2020. Γράφει στο τελευταίο του άρθρο: “Ο πραγματικός λόγος για έναν πόλεμο…

 

Αν μετατοπιστούμε από τα διδάγματα της ιστορίας στα διδάγματα της ψυχολογίας θα κάνουμε κάποιες ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Ξεχάστε την προπαγάνδα του Πενταγώνου. Ο τρίτος παγκόσμιος θα έρθει όχι γιατί θα μας επιτεθούν. Όχι γιατί οι τύποι που συχνάζουν στα τσάι-πάρτι και οι ρηγκανικοί αγαπούν τις κρίσεις. Όχι γιατί οι δεξιοί πιστεύουν ότι είναι γραμμένο στην αποκάλυψη, όχι γιατί οι συνωμοσίες του μεγάλου κεφαλαίου πιστεύουν ότι οι πόλεμοι είναι ευκαιρίες για οικονομική ανάκαμψη.

 

Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος θα έρθει γιατί οι Αμερικάνοι αγαπούν τον πόλεμο. Είναι στη ψυχή μας, στα γονίδιά μας, στο αίμα στο DNA μας, στην πολιτιστική μας μυθολογία. Βαθιά στη ψυχή μας είμαστε άπληστοι για εμπορικούς και κερδοσκοπικούς πόλεμους, αγαπάμε τους πόλεμους.

 

Ο τρίτος παγκόσμιος θα έρθει γιατί η Αμερική χρειάζεται ένα πόλεμο για να αποδείξει ότι είναι ο «βασιλιάς του λόφου», η μοναδική υπερδύναμη του κόσμου. Γιατί δεν θέλουμε να πέσουμε σε δεύτερη θέση μετά την Κίνα ή τον υπόλοιπο κόσμο. Ξεχάστε τους οικονομικούς, πολιτικούς και ιδεολογικούς λόγους. Είναι το αρσενικό ΕΓΩ μας που θα τον προκαλέσει…

 

…Οι άνθρωποι είναι εξαρτημένοι από φαινόμενα όπως η απληστία, η επιτυχία και ο πλούτος. Το περισσότερο δεν είναι ποτέ αρκετό. «Αυτό που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι πάντα υπάρχει ο πειρασμός να υπερβούμε τα όρια.

 

Οι ηγέτες πάντα υπερβαίνουν τα όρια, όπως ο ακριβώς οι τζογαδόροι δεν μπορούν να πάνε στο σπίτι πριν τα χάσουν όλα. Ένας σύμβουλος του προέδρου Νίξον ο Κέβιν Φίλιπς είχε γράψει στο βιβλίο του Πλούτος και Δημοκρατία «Οι περισσότεροι μεγάλοι λαοί, στην κορύφωση της οικονομικής τους ενδυνάμωσης, γίνονται αλαζονικοί και προκαλούν μεγάλου πόλεμου με υπέρογκα κόστη. Σπαταλούν τεράστιους πόρους και δημιουργούν τεράστιο χρέος και καταστρέφονται»…

  

 

Μπορεί ο Φάρελ να υπερβάλλει καθώς τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν συνάδουν για ένα τρίτο παγκόσμιο προ των πυλών, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και για κάποιον μικρό περιφερειακό πόλεμο με το Ιράν να βάζει την πρώτη υποψηφιότητα.

 

Οι πόλεμοι στο Ιράκ παρουσιάζουν πολύ ενδιαφέροντες συνδυασμούς με τους χρηματιστηριακούς και οικονομικούς κύκλους των αντίστοιχων περιόδων.

Όσοι όμως ανησυχούν για ένα πόλεμο και τις συνέπειες στις χρηματιστηριακές αγορές ας κοιτάξουν τα παρακείμενο σημείωμα. Βλέπε: Πόλεμος και Χρηματιστήριο.

 

 

 

Αγορά: Μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας οι χρηματιστηριακές αγορές εντός και εκτός. Τουτέστιν, εν αναμονή των θετικών νέων που θα έχουν αρνητικές συνέπειες ή των αρνητικών που θα οδηγήσουν στις θετικές;

 

Τράπεζες: Η Εθνική έχει προαναγγείλει την ΑΜΚ και μέχρι να ολοκληρωθεί ή μετοχή θα κινείται σε αυτό το ρυθμό. Οι υπόλοιπες ίσως μπορέσουν να πραγματοποιήσουν αυξήσεις κεφαλαίου, οπότε ματαίως κάποιος μπορεί να περιμένει θαύματα από τις μετοχές.

 

Στα πλαίσια όμως του «άγχους» που έχει πιάσει του κυβερνώντες για ανάπτυξη και σε λίγο θα πιάσει και τους δανειστές μας, σε κάποια έργα μπορεί να επιταχυνθεί η ανάθεση και κάποιες δράσεις μπορεί να σχεδιαστούν.

 

Επιπλέον η μείωση των φόρων θα μειώσει την ανάγκη για απόκρυψη των έστω μικρών αυτή την περίοδο κερδών…

 

Πόλεμος: Αν και είμαι φανατικός αναγνώστης σας εδώ και 3 χρόνια, η αλήθεια είναι ότι δεν συμμετέχω και τόσο ενεργά στις διάφορες συζητήσεις και απόψεις που παραθέτονται καθημερινά στο site. Πήρα το θάρρος να γράψω και να ρωτήσω τι επιπτώσεις μπορεί να έχει μια ενδεχόμενη επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, τόσο στο ελληνικό χρηματηστήριο όσο και για τα διεθνή δεδομένα.

 

Μιας και δεν είμαι και τόσο παλιός αναγνώστης και ασχολήθηκα πρόσφατα με τα του χρηματηστηρίου, παρακαλώ αν έχετε το χρόνο παραθέστε ιστορικά στοιχεία για την πορεία των χρηματηστηρίων κατά τη διάρκεια  των πρόσφατων πολέμων π.χ. πόλεμος του Κόλπου κτλ. (πως αντέδρασαν τα χρηματηστήρια κατά την έναρξη, κατά τη διάρκεια και κατά τη λήξη αυτών των πολέμων).

Ευχαριστώ εκ των προτέρων και ελπίζω να υπάρξει χρόνος για το ερώτημα που έθεσα.

 

Στράτος Μ.

 

Απάντηση: Φίλτατε Στράτο,  την ερώτηση την έχω δεχτεί εσχάτως πολλάκις δια της πλαγίας. Προσπάθησα να δώσω μια γενική απάντηση στο κυρίως άρθρο. Ρίξε και μια ματιά στις επισημάνσεις στο “Χρηματιστήριο και πόλεμος.”

Στους τελευταίους πολέμους του Κόλπου τους μήνες που διαρκούσε η προετοιμασία του πολέμου, οι αγορές είχαν πτωτική πορεία, λόγω ανησυχιών για το πετρέλαιο κυρίως κ.λπ. και με το που ξεκαθάριζε η έκβαση η αγορά ξεκινούσε πορεία ανάκαμψης.